عَلِیّ بْنِ مُوسَی الرِّضا

اسم آن بزرگوار علی و کنیه او اَبُوالْحَسَنِ الثانی و لقب مشهور او رضا است.

عمر مبارک آن حضرت پنجاه وپنج سال بود.در یازده ذی القعده سال۱۴۸هجری به دنیا آمد و در

سال ۲۰۳ هجری درآخر ماه صفر به دست مأمون عباسی مسموم و شهید شد.(۱)

مدت امامت آن بزرگوار بیست سال بود.(۲)

که تقریباً هفده سال آن را در مدینه،مَلْجَأ عوام و مُنجی انام و معلّم علما و مروّج دین بود.

سه سال آخر،او را از مدینه جبراً به طوس بردند و در طوس تا توانست از حریم دین حراست کرد

تا سر انجام به دست مأمون شهید شد.

امام در گفتگویی که با مأمون درباره ولایت عهدی داشتند، در این باره این گونه می‌فرمایند:

"همانا ولایت عهدی هیچ امتیازی را بر من نیفزود. هنگامی که من در مدینه بودم فرمان من

در شرق و غرب نافذ بود و اگر از کوچه‌های شهر مدینه عبور می‌کردم، عزیرتر از من کسی نبود.

مردم پیوسته حاجاتشان را نزد من می‌آوردند و کسی نبود که بتوانم نیاز او را برآورده سازم مگر

اینکه این کار را انجام می‌دادم و مردم به چشم عزیز و بزرگ خویش، به من مى‌نگریستند."

اوضاع سیاسی:

مدت امامت امام هشتم در حدود بیست سال بود که می‌توان آن را به سه بخش جداگانه تقسیم کرد:

۱- ده سال اول امامت آن حضرت، که همزمان بود با زمامداری هارون.

۲- پنج سال بعد از‌ آن که مقارن با خلافت امین بود.

۳- پنج سال آخر امامت آن بزرگوار که مصادف با خلافت مأمون و تسلط او بر قلمرو اسلامی

آن روز بود.

ادب و اخلاق حضرت رضا (علیه السّلام)

ابراهیم بن عباس که در مسافرت ازمدینه تا طوس خدمت آن حضرت بوده است،چنین می گوید:

(ندیدم به احدی ظلم کند،هیچ وقت کلام کسی را قطع نمی کرد. هیچ حاجتی را رد نمی نمود.

پای خود را مقابل احدی دراز نمی کرد و در مقابل احدی تکیه نمی داد و با هیچ کس سخن

جسارت آمیز نمی گفت.)(۳)

مقام علمی حضرت رضا (علیه السّلام)

از متون اسلامی می توان نتیجه گرفت که آن حضرت عالم بِما سَوَی الله، واسطه فیض این عالم،

صندوق انوار الهی و خزینه علم خداوند متعال است.احتجاجات ومباحثات حضرت رضا با فرقه های

مختلف در مجلس مأمون،مقام علمی آن حضرت را آشکار می کند.

چنانچه بارها مأمون می گفت:مَا اَعْلَمُ اَحَداً اَفْضَلَ مِنْ هذا الرَّجُلِ عَلَی وَجْهِ الْاَرْضِ.

هیچ کس را در روی زمین داناتر از حضرت رضا (علیه السّلام) نمی دانم.

مختصری از کلمات حکمت‌آمیز امام رضا  (علیه السّلام):

امام فرمودند: "دوست هر کس عقل اوست و دشمن هر کس جهل و نادانی و حماقت است."

امام فرمودند: "علم و دانش همانند گنجی می‌ماند که کلید آن سؤال است، پس بپرسید. خداوند

شما را رحمت کند زیرا در این امر چهار طایفه دارای اجر می‌باشند: 1- سؤال کننده 2- آموزنده

3- شنونده 4- پاسخ دهنده."

امام فرمودند: "مهرورزی و دوستی با مردم نصف عقل است."

امام فرمودند: "چیزی نیست که چشمانت آنرا بنگرد مگر آنکه در آن پند و اندرزی است."

امام فرمودند: "نظافت و پاکیزگی از اخلاق پیامبران است."

امام فرمودند: "از اخلاق بد بپرهیزید،زیرا بد اخلاق بدون تردید در آتش است."

تدفین امام:

به قدرت و اراده الهی امام جواد (علیه السّلام) فرزند و امام بعد از آن حضرت به دور از چشم

دشمنان، بدن مطهر ایشان را غسل داده و بر آن نماز گذاردند و پیکر پاک ایشان با مشایعت بسیاری

از شیعیان و دوستداران آن حضرت در مشهد دفن گردید و قرنهاست که مزار این امام بزرگوار

مایه برکت و مباهات ایرانیان است.

..........................

۱- اصول کافی،ج۱، ص۴۸۶

۲- اصول کافی،ج۱، ص۴۹۲

۳- اعلام الوری، ص۳۱۴