فعالیت راکتور آب سنگین اراک یکی از اصلی ترین مباحثی بود که در مذاکرات اخیر هسته ای میان ایران و کشورهای 1+5 مورد بحث و گفتگو قرار داشت.

حتی در ژنو 5 که گفته می شد ایران و 1+5 به توافق نزدیک بودند، وزیر امور خارجه فرانسه با مطرح کردن درخواست های جدید درباره راکتور آب سنگین اراک مذاکرات را به بن بست کشاند. راکتور اراک درجه اهمیت بالایی برای ایران دارد چرا که در نزد مقامات ایران با توجه به پایان عمر راکتور تحقیقاتی تهران به عنوان جایگزینی برای این راکتور به حساب می آید.

راکتورهای آب سنگین از اورانیوم خام به عنوان سوخت مورد نیاز خود استفاده می کنند در حالی که سوخت راکتورهای آب سبک اورانیوم غنی شده است. به عنوان مثال، راکتور آب سبک تهران اورانیوم با غنای 20 درصد و راکتور آب سبک بوشهر با غنای 5 درصد مصرف می کند، اما راکتور اراک بدون نیاز به اورانیوم غنی شده به صورت مستقیم و با را تزریق نترون به شتاب دهنده های فرآوری اورانیوم ، آن را تبدیل به سوخت می کند.

این فرآیند از لحاظ اقتصادی و زمان بسیار به صرفه است.

گفتنی است به غیر از راکتور اراک ایران هیچ راکتور دیگری ندارد که بتواند برای مصارف تحقیقاتی و همچنین برای تولید رادیوایزوتوپ های پژشکی جایگزین راکتور تهران بکند و تجربه نیز نشان داده امکان خرید مطمئن رادیو دارو از خارج کشور هم برای ایران فراهم نیست.