آیا چشم زخم، در اسلام، واقیت دارد؟ و آیا آیه ی(( وإن یکاد)) واقعأ دردفع چشم زخم،مؤثر است؟

چشم زخم،اگرهم حقیقت باشد،به این معنای رایج امروز در میان ما- بالاخص در میان نسوان که فکر می کنند همه ی مردم، چشمشان شور است- قطعاً نیست.همان کفار جاهلیت هم به چنین چیزی قائل نبوند، بلکه معتقد بودند که یک نفر وجود دارد و احیاناً در یک شهر، ممکن است یک نفر یا دو نفر وجود داشته باشند که چنین خاصیتی در نگاه و نظر آن ها با شد. پس قطعاً به این شکل که همه ی مردم دارای چشم شور هستند و همه ی مردم به اصطلاح، نظر می کنند،نیست.

دوم: اگر بعضی مردم ،دارای چنین خصلت و خاصیتی باشند، آیا آیه((وإن یکاد)) خاصیت جلوگیری از چشم زخم دارد؟ ما تا حالا به مدرکی(حدیثی،جمله ای) بر خورد نکرده ایم که دلالت کند و بگوید:از این آیه،برای چشم زخم استفاده کنید. این که چشم زخم،حقیقت است یا نه، یک مسأله است(فرضاً حقیقت است ولو در بعضی از افراد) و این که این آیه برای دفع چشم زخم باشد مسأله دیگری است. چیزی که از طرف پیغمبر(صلی الله علیه و آله) یا ائمه(علیهم السلام) به ما نرسیده باشد، از پیش خود نباید بتراشیم. نظر به این که روح مردم برای چنین چیزی آمادگی دارد[آن را پیش خود ساخته اند].(مجموعه آثار،ج27،ص643 )     

قرآن در باب روزه می فرماید:

ای مردم با ایمان،برای شما روزه فرض شده است هم چنان که برای پیشینیان شما فرض شده بود، چرا؟ قرآن فلسفه را هم ذکر می کند:لعلکم تتقون ،برای اینکه در شما روح تقوا و ملکه تقوا پیدا شود.

ملکه تقوا یعنی چه؟ یعنی تسلط بر نفس؛ پس اگر ما ماه رمضانی را گذراندیم ، شب احیایی را گذراندیم؛ روزهای متوالی را گذراندیم و بعد از ماه رمضان در دل خودمان احساس کردیم بر شهوات خودمان بیش از پیش از ماه رمضان مسلط هستیم، بر عصبانیت خودمان از سابق بیشتر مسلط هستیم، بر زبان خودمان بیشتر مسلط هستیم ، بر اعضا و جوارح خودمان بیشتر مسلط هستیم و بالاخره بر نفس خودمان بیشتر مسلط هستیم و می توانیم جلو نفس اماره را بگیریم ،این علامت قبولی روزه ماست.

اما اگر ماه رمضانی گذشت و تمام شد و حظ ما از ماه رمضان آن طور که پیغمبر اکرم(ص)فرمود که بعضی ازمردم حظ شان ازروزه فقط گرسنگی وتشنگی است -فقط این بوده که یک ماه یک گرسنگی وتشنگی هایی کشیدیم ،یک بدحالی پیداکردیم ودرنتیجه این بدحالی قدرت مابرای کارکردن کمتر شده وبعد آمدیم روزه رامتهم کردیم که روزه هم شد کار دردنیا؟!(آن محصل ودانشجوست گفت من درتمام این ماه رمضان قدرت درس خواندنم کم شد وآن که اهل کار دیگری است گفت قدرت فلان کارمن کم شد،پس روزه چیز بدی است)،این علامت قبول نشدن روزه ماست.

درصورتی که اگر انسان درماه رمضان روزه گیر واقعی باشد،اگر واقعا به خودش گرسنگی بدهد وهمان طور که گفته شده است سه وعده غذا راتبدیل به دو وعده کند،یعنی قبلا یک صبحانه ویک ناهار ویک شام می خورد ،حالا دیگر ناهار نداشته باشد،افطارش فقط به اندازه یک صبحانه مختصر باشد،بعد هم سحر خیلی زیاد برمعده تحمیل کند بلکه یک غذای متعارف بخورد ،بعد احساس می کند که هم نیروی بدنی اش برکار افزایش پیدا کرده است وهم نیروی روحی اش برای کار خیر وبرای تسلط برنفس.این حداقل عبادت است .

ما دردو آیه ازآیات قرآن این چنین می خوانیم،یعنی دردوجا این آیه تکرار شده است:ای اهل ایمان!ازنماز واز صبر-که به روزه تفسیر شده است-کمک بگیرید.این تعبیر خیلی عجیب است!به ما می گویند ازنماز استمداد کن،ازروزه استمداد کن ،یعنی تونمی دانی که این نماز چه منبع نیرویی است!این روزه چه منبع نیرویی است!اگر به شما گفتند نماز بخوانید،شما رابه یک منبع نیرو هدایت کرده واگر گفته اند روزه بگیرید شما را به یک منبع نیرو هدایت کرده اند.

                                                                  استاد شهید آیت الله مطهری

-----------------------------------------------------------

مجموعه آثار استاد شهید مطهری،ج23&ص475